بسیارى از صاحبنظران و اندیشمندان به دفعات این پرسش را مطرح کردهاند که ریشه مشکلات اقتصاد کشور چیست؟ بسیارى بر این باورند که بهرینهجویى یک مشکل اساسى است. علاوهبر آن بسیارى مسائل دیگر نیز مطرح مىشود که نیازمند توجه هستند. در اینجا به برخى از آنان اشاره مىشود.
نویسنده: سیاوش محمدپور / مدیر سایت اقتصادیها / چاپ شده در مجله تجارت فردا
چکیده | |
مقاله حاضر به شناسایی ساختار و عملکرد صنعت خودرو در طول دوره 1386- 1379 میپردازد و نشان میدهد، نسبت تمرکز دو بنگاه برتر بین 21/99-93/77، شاخص هرفیندال- هیرشمن بین 4953-3625، مقدار شاخص آنتروپی بین 415/0- 488/0 در نوسان بودهاند که ارقام شاخصهای محاسبه شده مربوطه تایید کننده درجه تمرکز بالا در این بازار میباشند. همچنین هزینه اجتماعی (رفاهی) انحصار متناظر با این بازار نیز با بهکارگیری روش کالین و مولر در سال 1386 اندازهگیری شد و نتایج نشان داد که رفاه از دست رفته ناشی از انحصار (هزینه اجتماعی انحصار) در سال 1386، معادل26 درصد از ارزش فروش محصول در این بازار میباشد. |
مشخصات این روش |
شاخص |
|
منحنی تمرکز تصویر گرافیکی از درجه تمرکز در صنعت میباشد، که محور افقی و محور عمودی به ترتیب بر حسب تعداد بنگاهها و درصد سهم از کوچک به بزرگ در نظر گرفته میشوند. که در این صورت منحنی تمرکز از پایین به بالا محدب خواهد شد و هرچه شیب بیشتر باشد بیانگر آن است که میزان تمرکز در بازار بالاتر است. اگر بازار مساوی بین بنگاهها توزیع شده باشد، در این صورت نقاط مختصات روی نیمساز قرار میگیرد و در غیر آن صورت نقاط در محور مختصات پراکنده خواهند بود. (قانون رقابت،1384، ص 26) |
منحنی تمرکز |
شاخص نسبی تمرکز |
این شاخص نسبتی از محصول بازار که توسط n بنگاه بزرگتر تولید میشود را مشخص میسازد و از جمله متداول ترین شاخص اندازهگیری تمرکز است که در اکثر مطالعات تجربی از این شاخص استفاده میشود. N اختیاری انتخاب میشود. دامنه این شاخص بین صفر تا صد است، که عدد100 مبین یک بنگاه در بازار و عدد صفر بیانگر تعداد بیشماری بنگاه با سهم کوچکی از بازار است. (کاشی،1377، ص 105) |
نسبت تمرکز چند بنگاه برتر |
شاخصهای مطلق تمرکز |
در این شاخص اطلاعات تمامی بنگاههای صنعت منظورمیشود، از این رو آن را شاخص اطلاعات کامل مینامند و مقدار آن معادل مجموع مجذور سهم بازاری تمامی بنگاههای صنعت است و به این دلیل بر اهمیت بنگاههای بزرگتر به وسیله تخصیص وزن بیشتر به آنها تاکید میگردد. (کاشی،1377، صص 112-106) |
هرفیندال- هیرشمن |
|
این شاخص معیار معکوس تمرکز است یعنی هنگامی که آنتروپی افزایش مییابد، تمرکز کاهش مییابد. این شاخص از جمع وزنی سهم بازار بنگاهها بدست میآید، به طوری که به سهم هر بنگاه وزنی معادل داده میشود. دامنه تغییرات این شاخص بین صفر و Log n است، هر چه به صفر نزدیکتر باشد، بازار انحصاریتر و هرچه به Log n نزدیکتر باشد، بازار رقابتیتر میباشد و به بررسی تحولات سهم بازاری بنگاههای کوچک میپردازد. (یوسفی، 1384، ص320) |
آنتروپی |